Florent gered van het containerpark

 
Een doodnormale en uiterst sympathieke vraag. Of ik interesse heb in een foto van een lotingsbriefje uit 1902 om mijn artikel over de loting voor de Nationale Militie mee op te sieren. Graag, stuur maar door. Ik creëer er wel een plekje voor op mijn website.

Rekenende op één enkele foto worden mij maar liefst elf afbeeldingen toegezonden. Niet alleen het lotingsbriefje is op de gevoelige plaat vastgelegd; ook een portret van de persoon in kwestie samen met een notitie en militaire memorabilia in een lijstje zijn in hoge resolutie gefotografeerd. Hier móet wel een interessant familieverhaal achter schuilen.
Niets blijkt minder waar. ‘Een verhaal kan ik je niet vertellen. Ik heb dit eigenlijk van de vuilbak gered; het was weggegooid op het containerpark.’ Werkelijk?! Ik was van deze opmerking volledig van de leg, kan ik u vertellen. Hulde voor de vinder, die besloot dat deze Petrus Florent Moons geen plek bij het grof vuil verdiende!

 

 
Normaliter probeer ik met een familieverhaal iemand een gezicht te geven. In dit geval is mij het gezicht al bekend, maar over het leven van de beste man tast ik nog volledig in het duister. Tijd om daar verandering in te brengen.
Met enkel de aanwijzingen Moons Petrus Florent de la classe 1902 3me Chasseurs à pied No de la matriculle 127 48069 kan de speurtocht beginnen. Lichtingsjaar 1902 dus. Dan zal hij rond 1882 geboren zijn. Op de achterzijde van zijn portret pronkt de naam van Photographie Em. Leijniers, Rue de la Justice 1, Anvers. Antwerpen zou een aanwijzing kunnen zijn. Een startpunt. Maar het zegt in feite nog niets.

 

 

 
Via zijn militaire nummer is een geboortedatum en -plaats al snel gevonden in de index van het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis in België. Kijk! Dat vergemakkelijkt het onderzoek. Geboren in Borgerhout op 8 maart 1882. Om precies te zijn in de Raapstraat 14 om vier uur ’s nachts. Zoon van de uit Deurne afkomstige timmerman (en aannemer) Joannes Baptista Moons en de in Borgerhout geboren huishoudster Maria Catharina Jacobs, zo is te lezen in de geboorteakte van Petrus Florentius.

 

 

 
Petrus Florentius, die Flor of Florent wordt genoemd en de kost verdient als schrijnwerker, stapt op 10 oktober 1908 in Deurne in het huwelijksbootje met Joanna Carolina Lambrechts. Deze dochter van voerman Petrus Franciscus Lambrechts en huishoudster Joanna Catharina Van den Bosch is geboren op 1 oktober 1885 in de Deurnese buurt Kerkeveld. Tot haar huwelijk met Florent werkt zij op een fabriek.

 

 

 
Het kersverse bruidspaar besluit op de Fonteinstraat 61 in Borgerhout, de woonplaats van Florent, hun leven op te gaan bouwen. Vijf maanden later wordt op dit adres een dochtertje Joanna Catharina geboren. Lang zal het prille gezinsgeluk niet duren. Zeventien dagen na de bevalling verwisselt de nieuwbakken moeder het tijdelijke met het eeuwige. Over het lot van hun dochtertje verkeer ik op dit punt van het onderzoek nog in onzekerheid; zij lijkt niet op zeer jonge leeftijd te zijn overleden.

 

 

 
Nou ben ik niet echt thuis in de Belgische militaire geschiedenis, maar er is één ding dat mij opvalt. Het lotingsbriefje vermeldt het nummer 860. Het extract van de Nationale Militie in de huwelijksbijlagen vermeldt het nummer 182. Ik kan mij niet aan de gedachte onttrekken dat Florent wellicht nummerwisselaar zal zijn geweest. Dat hij door een hoger lotnummer voor dezelfde lichting was uitgeloot en, tegen betaling, geruild heeft met iemand met een lager lotnummer om diens dienstplicht te vervullen. Inzage in zijn militaire dossier, gepland in het begin van het komende jaar, moet daar duidelijkheid in brengen.

 

 

 
Van de Belgische militaire memorabilia heb ik eveneens geen kaas gegeten en moet mij daarom baseren op informatie die digitaal te vinden is. Het insigne (met het cijfer 3) is van het Regiment Jagers. Het lijstje is versierd met het embleem van de Karabiniers Prins Boudewijn-Grenadiers, voorzien van de leus Parvi Sed Magni (Klein maar Dapper).
Tevens is aan het geheel een Herinneringsmedaille (1865-1905) aan de Regeringsperiode van Koning Léopold II toegevoegd. Aanvankelijk een Belgische civiele medaille, oorspronkelijk ingesteld op 21 juli 1905 ter herdenking van het 40ste regeringsjaar van koning Léopold II. Met de vermelding 1865-1905 op de keerzijde zou het gaan om het originele type uit 1905, dat volgens digitale bronnen toegekend werd aan ambtenaren als erkenning van bewezen eervolle diensten aan de staat tussen 1865 en 1905. Daar rijzen bij mij dan vraagtekens in het geval van Florent. Mijn hoop is gevestigd op een lezer(es) van dit artikel, die mij daar meer duidelijkheid over kan verschaffen.

 

 
Florent, die inmiddels aannemer is van beroep, loopt als weduwnaar een nieuwe liefde tegen het lijf. Het is de eenentwintigjarige Antwerpse Joanna Sidonia Van Regemorter, dochter van magazijnbediende Guilielmus Franciscus Van Regemorter uit Herenthals en Floralia Charlotta Debbaut uit Sint Nicolaas, met wie hij op 14 december 1912 in Antwerpen in het huwelijk treedt. Zo goed als een jaar later ziet op de Engelse Lei 40 een dochtertje Francisca Maria het eerste levenslicht.

 

 

 
De Eerste Wereldoorlog breekt aan. Zoals zoveel Zuiderburen zoeken ook Florent en Sidonie met dochtertje Maria hun toevlucht in Nederland als Belgische vluchtelingen. In eerste instantie wordt het gezin op 4 januari 1915 opgevangen in Roosendaal, de plaats met het eerst bereikbare Nederlandse treinstation vanuit Antwerpen. Daar vindt een hereniging plaats met de ouders van Florent en zijn jongere zus en broers Joanna Carolina (Carolina), Franciscus (Frans), Edmundus Maria Joannes Baptista (Edmund) en Eduardus (Eduard), die anderhalve maand eerder dan Florent en zijn gezin huis en haard hebben verlaten. Beide gezinnen vertrekken op 5 februari 1915 naar Halsteren om, volgens de Rotterdamse gezinskaart, op 22 april van datzelfde jaar in Rotterdam aan de Feijenoorddijk 45b terecht te komen. Dit is het adres waar de volgende dochter haar aanmeldt, Carolina Augusta, geboren op 7 december 1917.
Na het einde van de oorlog keert Florent met zijn gezin op 21 december 1918 terug naar het oude vertrouwde Borgerhout. Zijn ouders en hun kinderen volgen op 4 januari van het jaar daarop.

Terugkomende op Florents eerste dochter Joanna Catharina; zij staat niet genoteerd op de Rotterdamse gezinskaart. Dat zou betekenen dat zij òf geen deel uitmaakte van het gezin òf reeds overleden was. Opmerkelijk is dan ook de uiteindelijke vondst in een index van Belgische vluchtelingen met de vermelding: ‘Joanna C. Moons. Geboren te Borgerhout op 14 maart 1908. Opvang Roosendaal. Vertrek naar Halsteren 5 februari 1915. Opmerking: Cidaoné Van Regemortes en Petrus ? Moons‘. Het heeft er toch alle schijn van dat het hier dochter Joanna Catharina betreft. Dat haar geboortedatum niet correct is, mag niet verontrustend worden genoemd. De geboortedatum van haar halfzusje Francisca Maria is eveneens onjuist vermeld. Het lijkt er dus op dat Joanna Catharina nog in leven was bij het vertrek naar Halsteren. Een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, maar zonder de betreffende originele documentatie te hebben ingezien vooralsnog een aanname. Het zoeken naar een eventuele overlijdensakte in de meest voor de hand liggende plaatsen levert in ieder geval niets op.

 

 

 

 
Hoe het Florent en zijn gezin na deze periode vergaat, is via de digitaal weg door het ontbreken van openbaar toegankelijke primaire bronnen lastig, zo niet onmogelijk, te achterhalen. Om het één en ander na te kunnen trekken is een bezoek aan het archief ter plaatse noodzakelijk. Wel vermeldt het Felixarchief nog een registratie uit het concessiedossier:
Begraafplaats Sint-Fredegandus
Naam aanvrager concessie: Moons-Van Regemortel
Begindatum dossier: 26/12/1953
Ligging herkomst bestemming graf: Perk B, paal 17/18, naast Janssens-Van Leemput
Opmerkingen: Adres: Van Deynsestraat 51, Deurne
Overledene: Moons, Petrus, wed/Van Regemortel, Joanna
Geboorteplaats: Borgerhout
Geboortedatum: 08/03/1882

Dat Florent een speciaal plekje in iemands leven innam, moge duidelijk zijn. De zorgvuldig samengestelde inhoud van het lijstje als een soort van eerbetoon zijn decennia na zijn overlijden nog bewaard gebleven. Gekoesterd misschien wel. Totdat men anders meende te moeten besluiten.
In mijn optiek verdienen, op een hele hoge uitzondering na, onze voorouders het om meer te zijn dan alleen een registratie in de boeken. Een plekje op het wereldwijde web, in welke vorm dan ook, zou mooi wezen. Zeker niet op de vuilnisbelt! Natuurlijk heb ik er begrip voor, dat iemand die oude prullaria niet kan waarderen. Leg het in een lade. Geef het weg. Doneer het aan een museum, instelling of plaatselijke (historische) vereniging. Verkoop het desnoods aan een geïnteresseerde. Weggooien is nooit een goede optie!
 
 
Tekst: © Uit de oude Koektrommel

Met speciale dank aan Guido van Gestel voor het aangedragen van afbeeldingen uit eigen collectie en de verleende toestemming voor het plaatsen daarvan en Deborah van den Berg voor het aanvragen en aandragen van documentatie via Stad Antwerpen.

Mocht u naar aanleiding van dit artikel informatie hebben over de verdere levensloop van Florent of zijn gezinsleden, dan kunt u contact met mij opnemen via het contactformulier.