Het verhaal van Cornelis Hulstein en Rijkje van Roekel

 
Cornelis Hulstein, zoon van landbouwer Cornelis Hulstein en Geertrui Kobussen, wordt op 31 maart 1830 geboren in Bennekom. Hij trouwt op 11 oktober 1856 met Rijkje van Roekel. Zij wordt op 4 januari 1833 in Bennekom geboren als de dochter van landbouwer Willem van Roekel en Hanna van Essen.

 

 
Cornelis en Rijkje betrekken hun eerste woning op de Bennekomse Heide, waar ze zestien jaar lang pachters zijn op een boerderij van Dhr. Vreede. Cornelis is landbouwer en heeft daarnaast jagen als bezigheid. Aangezien het niet is toegestaan om op andermans land te jagen, mag hij graag vanuit zijn raam op de in grote getale aanwezige hazen en konijnen schieten. Aan Rijkje is het vervolgens de taak om de buit te gaan zoeken. Soms gaat het weleens verkeerd. Zo is op een dag de kat van de familie het haasje. De dag erna staat de veldwachter op de stoep met de mededeling dat Cornelis ‘toch wel een mooie haas heeft geschoten!’

Rijkje besteedt haar tijd aan de huishouding en de opvoeding van de kinderen. Ook gaat ze vaak op bezoek bij twee rijke oude dames, die haar soms wel wat toeschuiven. Zij krijgt van hun bijvoorbeeld een prachtige mantel, die uiteraard alleen wordt gedragen bij bijzondere gelegenheden. Er wordt immers zuinig omgesprongen met dure kleding. Vlak voor haar vertrek naar Amerika ontvangt Rijkje van de twee dames ook nog een psalmenboek. Deze zal ongetwijfeld veel gebruikt zijn in de Nederlandse kerk die zij bezocht in de nieuwe woonplaats Pella en later North Sioux Center.

In 1871 besluiten Cornelis en Rijkje, net als zoveel tijdsgenoten, met hun vier kinderen Willem Cornelis, Gerrit, Steven en Hanna naar Amerika te vertrekken op zoek naar een beter bestaan. Ze worden op 1 april van dat jaar uitgeschreven met bestemming ‘VSA’ in de registers van Gemeente Ede.
In de negentiende eeuw vinden er namelijk twee belangrijke gebeurtenissen plaats, die een grote emigratiegolf naar Amerika op gang brengen. In de jaren dertig is er een scheuring binnen de Nederduits Gereformeerde Kerk. Daarnaast is er sprake van een economische crisis en meerdere mislukte (aardappel)oogsten. Nederlandse Afgescheidenen stichten onder leiding van de predikanten A.C. van Raalte en H.P. Scholte in Amerika kolonies in Holland, Michigan en in Pella, Marion County in het zuiden van Iowa. Ds. Scholte zoekt, nadat de meeste grond in Pella is vergeven, plaats voor een nieuwe nederzetting. Dit wordt uiteindelijk West Branch Township in Sioux County, Iowa.
Het echtpaar Cornelis en Rijkje komt met hun gezin terecht in Pella, Iowa. Eerst betrekken ze een woning in de stad, maar ze besluiten enige tijd later om toch naar een boerderij in de omgeving van Pella te verhuizen. Daar wordt op 12 november 1878 dochter Cornelia geboren.

 

 
Alhoewel de familie het in Pella naar hun zin heeft wordt er wederom besloten om hun heil elders te zoeken. De keus valt op Sioux County in de nabijheid van North Sioux Center, waar de grond toch vruchtbaarder schijnt te zijn voor de gewassen.
In mei 1878 vertrekt eerst Cornelis, samen met Jan Thomassen, met de wagen naar de nieuwe woonplaats. Die reis verloopt niet helemaal vlekkeloos. De paarden slaan op hol en de teugels, die om de handen van Cornelis gewonden zitten, zorgen ervoor dat Cornelis letsel aan de spieren van zijn hand en arm oploopt en, naar zeggen, een vinger verliest.
In juni 1878 volgt de inmiddels 19-jarige zoon Willem Cornelis zijn vader naar Sioux County om te kijken of hij zijn gewonde vader kan helpen. Na een lange reis met zeer smalle en slecht begaanbare wegen bereikt hij veilig zijn eindbestemming. Er breekt een periode van hard werken aan om van het huis op de prairie een thuis te maken.
In februari 1879 vertrekt uiteindelijk het hele gezin, waaraan Cornelis en Willem Cornelis zich hebben toegevoegd, uit Pella, om zich definitief in Sioux Center te vestigen. Cornelis, Rijkje en hun twee dochters vertrekken per trein, terwijl Willem Cornelis, Gerrit en Steven met de wagen gaan. Het wordt een avontuurlijke reis vol moeilijkheden. Meest van tijd wordt er in de wagen overnacht en de enige keer dat ze besluiten een hotel op te zoeken, vliegt deze in brand. Gelukkig voor de jongens loopt dit met een sisser af en kunnen ze hun reis voortzetten.

 

 
Het gezin woont gedurende twee jaar in West Branch Township, waar ze een boerderij hebben. In dezelfde periode wordt er daar ook een smederij en een winkel geopend en een kerk gebouwd.
In 1879, het eerste jaar van hun nieuwe avontuur, is de oogst zeer slecht. Sprinkhanen vernielen de oogst en ook een fikse hagelbui doet geen goed aan het graan. Een goede reden voor veel mensen om verder te trekken naar andere delen van Amerika. In 1880 breekt er een difterie-epidemie uit en de ziekte sluipt vele huizen binnen. Ook bij het gezin Hulstein; zij verliezen hierdoor op 13 september hun dochter Hanna op dertienjarige leeftijd.
De extreem koude en stormachtige winter van 1880-1881 volgt met heel veel sneeuw, die al vroeg in de herfst begint te vallen en het oogsten van onder meer mais ernstig belemmert. Het hooi, koren en stro moet bovendien noodgedwongen gebruikt worden als brandstof om te kunnen overleven. Na twee jaren van ontberingen vertrekt het gezin in 1881 naar een boerderij, een halve mijl noordwaarts gelegen in Sherman Township. Hier zullen ze blijven wonen tot zoon Steven in 1889 de boerderij overneemt.
Cornelis en Rijkje verhuizen terug naar West Branch Township, waar ze het geluk hebben samen met hun kinderen en kleinkinderen op 11 november 1906 hun 50-jarig huwelijksfeest te kunnen vieren. Uiteindelijk zal het stel gaan wonen in Welcome Township.

De laatste jaren van haar leven laat de gezondheid van Rijkje sterk te wensen over. Ze overlijdt in de nacht van dinsdag op woensdag 4 januari 1911, 78 jaar oud. Na afscheid aan huis en een afscheidsdienst in de Central Reformed Church wordt zij op 9 januari 1911 op de begraafplaats Memory Gardens Sioux Center begraven.
Cornelis volgt haar op 88-jarige leeftijd in de nacht van 15 september 1918 om half een. Ondanks dat hij al enige tijd met zijn gezondheid sukkelt, blijft hij tot het einde toe een sterke oude man en helder van geest. Na afscheid aan huis en een afscheidsdienst in de Second Reformed Church vindt hij op 18 september 1918 op dezelfde begraafplaats als Rijkje zijn laatste rustplaats.

 

 
 
Tekst: Uit de oude Koektrommel
Bronnen: RoekelG, Alweer een Vermeer en Find a Grave