U bent hier | Home » Soorten onderzoeken

Soorten onderzoeken

 
Inleiding

Genealogisch onderzoek of stamboomonderzoek is een verzamelnaam voor verschillende vormen van onderzoek. Afhankelijk van welke verwantschaps- en afstammingslijn er gevolgd wordt en het startpunt van het onderzoek, kan een stamboom op verschillende manieren worden samengesteld.
Wordt er gewerkt vanuit het heden terug in de tijd, dan is het een onderzoek naar voorouders (ascendenten). De persoon, die daarbij als uitgangspunt wordt gebruikt is de ‘probant’ of ‘kwartierdrager’. Wordt er gewerkt vanuit het verleden naar het heden, dan is het een onderzoek naar afstammelingen (descendenten) van een persoon of echtpaar.

In de genealogie bestaan er diverse soorten onderzoeken of combinaties ervan. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste vormen.
 
 
 
Van heden naar verleden
 
 
Stamreeks

Een stamreeks bestaat uit alle voorouders in mannelijke (patrilineaire) lijn van heden naar verleden. Het is de oudste en eenvoudigste vorm van genealogie. Vaak had dit onderzoek tot nut om vanuit juridisch aspect verwantschap aan te tonen, het vaststellen van erfgenamen en het aantonen van bloedverwantschap.

Patrilineaire stamreeks
Bron: Wikipedia

Een moederreeks bestaat uit alle voorouders in vrouwelijke (matrilineaire) lijn van heden naar verleden. Het is de vrouwelijke tegenhanger van de stamreeks.
 
 
Naamreeks

Een naamreeks geeft een overzicht van de opeenvolgende voorouders van een bepaalde persoon met dezelfde familienaam. Deze vorm wordt gebruikt als een familienaam één of meerdere keren via vrouwelijke lijn is doorgegeven.
 
 
Kwartierstaat

Een kwartierstaat is een opstelling van de kwartierdrager of probant (de persoon die als startpunt wordt gebruikt) van heden naar verleden met alle directe voorouders in mannelijke en vrouwelijke lijn. Met elke generatie verdubbelt het aantal personen.
Per voorouder wordt het kwartiernummer weergegeven, diens naam, geboorte- en overlijdensgegevens en datum en plaats van het huwelijk. De partner wordt apart weergegeven met een eigen kwartiernummer. Soms volgt daaronder een lijst met kinderen en hun gegevens van geboorte, overlijden en een eventueel huwelijk.
De probant krijgt het nummer 1. De vader krijgt nummer 2 en de moeder nummer 3. De ouders van de vader krijgen de nummers 4 en 5, die van de moeder 6 en 7, enz. Kinderen met nageslacht krijgen een generatienummer, gevolgd door kleine letters a, b, c, enz.
Het nummer van een vader van een persoon is af te leiden door het nummer van de persoon te vermenigvuldigen met 2: nummer 78 is de vader van nummer 39. Het nummer van de moeder is altijd 1 hoger dan het nummer van de vader: nummers 128 en 129 zijn de ouders van nummer 64. Met uitzondering van de probant hebben alle mannen een even nummer, terwijl de vrouwen een oneven nummer hebben. Deze manier van nummering wordt ook wel ‘Kekulé-systeem’ genoemd, naar de Duitse genealoog Stephan Kekulé von Stradonitz.

Als de voorouders afkomstig waren uit een klein gebied, is de kans op ‘kwartierherhaling’ groot. Kwartierherhaling komt voor als twee voorouders in de kwartierstaat van dezelfde voorouders blijken af te stammen, bijvoorbeeld bij het huwelijk van een neef met een nicht. In veel gevallen is dan ook een huwelijksdispensatie afgegeven.
Daarnaast kan ‘kwartierverlies’ optreden, bijvoorbeeld als het onderzoek vastloopt op een vondeling of een buitenechtelijk kind. Ook kwartierherhaling wordt soms aangeduid als kwartierverlies.

Kwartierstaten werden vroeger vooral gemaakt om de afstamming te kunnen aantonen ten behoeve van bijvoorbeeld toelating tot de Ridderschap of adellijke kloosters. De naam is afgeleid van de vier kwartieren van een wapenschild, waarin men de wapens van de vier grootouders plaatste. Een kwartierstaat kan zowel in een tekst als in een grafisch overzicht worden weergegeven en lijkt een beetje op een omgedraaid parenteel.

Grafische weergave kwartierstraat
Bron: Wikimedia (Licentie: CC BY-SA 3.0)

Een afstammingsreeks toont aan via welke lijnen iemand afstamt van één van de voorouders. In tegenstelling tot een stam- of moederreeks wordt niet steeds de rechte mannelijke of rechte vrouwelijke lijn gevolgd.
 
 
Verwantschapsreeks

Met een verwantschapsreeks wordt in kaart gebracht op welke manier twee of meer personen van een gemeenschappelijke voorouder afstammen.
 
 
Genealogie

Genealogie gaat uit van de oudst bekende voorvader in de mannelijke lijn van een familie, de ‘stamvader’. Per gezin wordt de naam van de man weergegeven, zijn geboorte- en overlijdensgegevens, evenals de datum en plaats van het huwelijk en de naam van de echtgenote en haar gegevens. Daaronder volgt een lijst met eventuele kinderen en hun gegevens. Van de zonen wordt steeds het hele gezin en van de dochters enkel de partners in kaart gebracht.

Grafische weergave genealogie
Bron: Wikipedia

Een stamboom is een grafisch overzicht van voorouders, nakomelingen en partners in een boomvorm. Het volgt in principe enkel de nakomelingen van een stamvader langs de mannelijke lijn. Vanuit dat stamoudergezin wordt alleen van elke zoon het gezin samengesteld. Dochters worden genoemd en ook de gegevens omtrent hun huwelijk worden vermeld, maar hun kinderen worden niet in de stamboom opgenomen.

Stamboom Teunisje Vermeer (naar eigen inzicht)
© Uit de oude Koektrommel

Een parenteel is een opstelling van een stamouderpaar of alleen een stamvader of een stammoeder (generatie I) met hun kinderen (generatie IIa, IIb, IIc, enz.) en al hun verdere afstammelingen, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn uitgewerkt. Het wordt meestal in een tekst weergegeven.
Per gezin wordt de naam van de nakomeling (zowel man als vrouw) weergegeven, diens geboorte- en overlijdensgegevens, datum en plaats van het huwelijk en de naam van de partner en diens geboorte- en overlijdensgegevens. Daaronder volgt een lijst met kinderen en hun gegevens van geboorte, overlijden en een eventueel huwelijk. Een parenteel lijkt dus op een omgekeerde kwartierstaat. Het is de meest uitgebreide vorm van genealogisch onderzoek.

Grafische weergave parenteel
Bron: Wikipedia

Voor het aangeven van gebeurtenissen worden in een overzicht doorgaans de volgende symbolen gebruikt:

Geboren *
Gedoopt ~
Getrouwd ∞ of x
Gescheiden o/o
Overleden †
Begraven □