Wegwijs: Militaire stamboeken en lijsten Staatse Leger 1707-1795
Van militaire registraties vóór 1707 is niets bewaard gebleven. Voor de periode van 1707 tot 1795, en met name tot 1772, geldt dat deze zeer incompleet is.
Het grote verschil met de militaire stamboeken is dat de conduite-, rang-, rangeer-, rekrutenlijsten minder persoonlijke gegevens vermelden en geen overzicht van de loopbaan van een militair. Afhankelijk van de soort lijst kan de persoonlijke informatie over een militair zeer beperkt zijn.
Op een conduitelijst vindt u de beoordeling van een militair, waaronder zijn bekwaamheden, handelingen, karaktereigenschappen en geschiktheid voor bevordering tot een hogere rang. De conduitelijst werd geraadpleegd bij eventuele bevorderingen en bij benoemingen in bijzondere betrekkingen.
Een ranglijst geeft aan bij welk regiment een militair diende. Veelal worden alle militairen van het betreffende regiment of garnizoen en het jaartal vermeld. Persoonlijke informatie over de militair gaat vaak niet verder dan naam, rang en leeftijd.
Een rangeerlijst geeft de opstelling van de manschappen in gelederen aan. Er werd gevuurd vanuit drie gelederen: het Eerste Gelid werd gevormd door de langste manschappen, het Tweede Gelid door de kleinste manschappen en het Derde Gelid door overigen. Persoonlijke informatie op de rangeerlijst, ingedeeld per bataljon, bestaat uit vermelding van naam, rang, volgnummer, lengte op kousen en leeftijd.
Op een rekrutenlijst worden de nieuw aangekomen militairen vermeld. De gegevens op deze lijst variëren van persoonlijke informatie tot nauwelijks of geen persoonlijke gegevens.
Via de digitale index van het Nationaal Archief kunt u op naam zoeken naar een Staatse militair. De meeste bronnen met gegevens over militairen uit het archief van de Raad van State zijn gedigitaliseerd en kunt u online bekijken. Een aantal archiefstukken is nog niet gedigitaliseerd en kunt u vooralsnog alleen in de studiezaal van het Nationaal Archief komen bekijken.
Werkwijze:
Na het ingeven van de naam in het zoekscherm verschijnt er een overzicht met resultaten. Klik op een gevonden resultaat dat u wilt bekijken.
Er verschijnt een indexrecord waarin naast enkele gegevens ook een bronverwijzing met een link staat. Deze verwijzing kunt u het beste openen in een nieuw tabblad, zodat het vermelde folio- of inschrijfnummer makkelijk is terug te vinden, evenals de eventuele overige bronverwijzingen. Klik nu op het geel gemarkeerde inventarisnummer. Het archiefstuk opent daarna in een viewer. U kunt nu door het archiefstuk bladeren naar het juiste folio- of inschrijfnummer. De folionummers staan meestal in de rechterbovenhoek van een pagina en de inschrijfnummers staan steeds midden op de pagina’s met witruimte er omheen).
Mocht een archiefstuk nog niet gedigitaliseerd zijn, dan is de verfilming mogelijk wel te vinden op de website van FamilySearch. In het overzicht ‘Militaire stamboeken en conduitelijsten Staatse Leger 1707-1795’ op deze website vindt u de verwijzingen naar de scans van de bewaard gebleven militaire stamboeken en de conduite-, rang-, rangeer-, rekruten- en afrekeningslijsten en rapporten. Om de registraties in te zien heeft u een (gratis) account bij FamilySearch nodig.
Aan de hand van een voorbeeld wordt uitgelegd hoe u gerichter kunt zoeken naar de verfilmingen via FamilySearch.
Voorbeeld
Gezocht wordt naar de gegevens van Jan Encklaar. Ga naar Landmacht: Officieren, Onderofficieren en Manschappen (Staatse Militairen) op de website van het Nationaal Archief en geef in de zoekbalk ‘Encklaar‘ in.
Er wordt één treffer gevonden. Links ziet u dat hij vermeld wordt in het stamboek van het wapen infanterie in het regiment Acronius.
Door op de naam te klikken komt u in het overzicht met bronverwijzing. Het is in dit geval niet nodig te klikken op deze bronverwijzingen. De inventaris- en folionummers worden al aangegeven. Mocht er geen folionummer zijn vermeld, dan loont het zeker de moeite om wel op de bronverwijzing te klikken. Mogelijk verwijst deze naar bijvoorbeeld het bataljon van het regiment, wat het gerichter zoeken gemakkelijker maakt.
Voor dit voorbeeld houden we de eerste bronverwijzing aan; inventarisnummer 1949 en folionummer 30.
Met het gevonden inventaris- en folionummer gaat u naar het overzicht Militaire stamboeken en conduitelijsten Staatse Leger 1707-1795. Vervolgens naar ‘Stamboeken‘ en ‘Regiment Generaal Majoor Van Acronius‘. Achter de link staat ‘Inventaris 1949‘ vermeld, wat overeenkomt met de bronverwijzing van het Nationaal Archief. Mocht het inventarisnummer niet overeenkomen, dan kunt u het juiste inventarisnummer vinden door bijvoorbeeld Ctrl+F te gebruiken.
Ga via de link ‘Stamboeken 1739-1795‘ naar de verfilmingen van FamilySearch en blader naar het aangegeven folionummer 30. Dit folionummer is rechts bovenaan op de rechter pagina te vinden.
U vindt de inschrijving en militaire gegevens van Jan Encklaar in afbeelding 34.
Tekst: © Uit de oude Koektrommel