Politoerder

 
Evert Appeldoorn, zoon van Aalt Appeldoorn en Hendrika Woudenberg, werd op 28 november 1891 in Amsterdam geboren. Hij trouwde op 4 februari 1914 met de Utrechtse Theodora Johanna Ros en overleed, vijfenvijftig jaar oud, te Zuilen op 20 juli 1947. Evert was politoerder van beroep.

Politoeren, zoals we dat nu nog kennen, is rond 1820 door Franse meubelmakers ontwikkeld. Zij ontdekten dat je hout met het product ‘schellak’ veel mooier af kon werken dan met de tot die tijd gebruikelijke producten als bijenwas en lijnolie. Deze techniek wordt daarom ook wel ‘French polishing’ genoemd.
‘Politoeren’ is een samentrekking van de woorden ‘poli’ (veel) en ‘toeren’ (rondjes). Politoeren is dus het veelvuldig rondjes draaien met een dot om op die manier de politoerlak of politoervernis op het werkstuk aan te brengen.

Vaak wordt onder politoer de lak of vernis verstaan, die gebruikt wordt bij het politoerproces. Eigenlijk is de juiste benaming politoer(schel)lak of -vernis.
Schellak (‘shellac’ in het Engels) is een samentrekking van de woorden ‘shell’ (huisje of omhulsel) en het woord ‘lac’ dat in het Sanskriet ‘honderdduizenden’ betekent. Eén kilo schellak bestaat namelijk uit een afscheidingsproduct van honderdduizenden luizenhuizen van een boomluis, die in India en omstreken leeft; te vergelijken met het web van een spin of de zijden draad van de zijderups,
Vernis is afkomstig van de plaats Berenice, het tegenwoordige Benghazi, dat in de oudheid hét centrum voor de handel in harsen en gommen was. Het tegenwoordige woord vernis verwijst dan ook nog steeds naar een transparante oplossing van harsen en/of gommen waarmee een oppervlak bedekt wordt.

Aangezien in zwart politoerwerk eerder en meer fouten te zien zijn, stond een ‘zwartpolitoerder’ in hoger aanzien dan een ‘gewone politoerder’. Een slimme politoerder maakte daarom voor een sollicitatiegesprek de nagelriemen zwart in de hoop dat het zijn nieuwe baas zou opvallen en hem een hoger salaris aangeboden zou worden.

 

 
 
Tekst: Uit de oude Koektrommel
Bronnen: Politoeren en divers