Florus en Pietertje in Amerika

 
Net als zoveel tijdsgenoten, besluiten de ouders van Florus van Kleij en Pietertje Huisman naar Amerika te vertrekken. In de negentiende eeuw vinden er namelijk twee belangrijke gebeurtenissen plaats, die een grote emigratiegolf naar Amerika op gang brengen. In de jaren dertig is er een scheuring binnen de Nederduits Gereformeerde Kerk. Daarnaast is er sprake van een economische crisis en meerdere mislukte (aardappel)oogsten. Nederlandse Afgescheidenen stichten onder leiding van de predikanten Albertus van Raalte en Hendrik Scholte in Amerika kolonies in Holland (Ottawa County) in de staat Michigan en in Pella (Marion County) in het zuiden van de staat Iowa. Dominee Scholte zoekt, nadat de meeste grond in Pella is vergeven, plaats voor een nieuwe nederzetting. Dit wordt uiteindelijk West Branch Township in Sioux County, Iowa.

De ouders van Florus van Kleij, Aart van Kleij en Gerrigje Rozendaal, komen op 30 april 1852 met hun vier kinderen Jacob, Marrigje, Adriaan en Steven aan in Castle Garden, de aankomsthaven van New York. Zij zijn met het schip Victoria vertrokken vanuit Rotterdam. Moeder Gerrigje moet dan al zwanger zijn van Florus, want hij wordt zo’n vierenhalve maand later op 14 september in Chicago (Cook County, Illinois) geboren.

 

 

 

 

 
Florus groeit op op een boerderij in het gehucht Thornton aan de Thorn Creek op de grens van het huidige natuurreservaat Wampum Lake, net ten zuiden van Chicago. Na juni 1860 verhuist het gezin naar South Holland. Aanvankelijk heet de nederzetting nog ‘De Laage Prairie’ tot zij in 1870 omgedoopt wordt tot ‘South Holland’ als het eerste postkantoor wordt opgericht. De Laage Prairie lijkt veel op Zuid-Holland; het is moerassig en uitstekend geschikt voor het verbouwen van groenten, die onder meer verkocht worden op de South Water Street Market in Chicago. Tegen het einde van de negentiende eeuw floreert de uienteelt in de leemachtige grond. South Holland wordt de uienhoofdstad. Je ruikt de plaats al nog voor je het kan zien.
Als liefhebber van een alcoholische versnapering zat je in South Holland overigens op de verkeerde plek. Er gold tot 2023 een alcoholverbod. Voor een gezellig borreltje was je dus aangewezen op omliggende plaatsen.

 

 

 
De ouders van Pietertje Huisman, Herber Huisman en Maria Ravensteijn, komen met hun twee dochtertjes Elisabeth en Neeltje op 3 mei 1856 aan in Castle Garden met het schip Fairfield vanuit Le Havre. Wat deze oversteek bijzonder maakt, is dat zij tot de grote schare afgescheiden volgelingen behoren die de predikant Koene van den Bosch van de Christelijke Afgescheidene Gemeente in hun woonplaats Noordeloos in zijn kielzog meeneemt naar het Amerikaanse Noordeloos (Ottowa County, Michigan), waar hij beroepen is.

 

 
Pietertje wordt op 26 augustus 1858 geboren in Lansing, Cook County, zo’n zes kilometer ten zuidoosten van South Holland in de staat Illinois, waar zij op 17-jarige leeftijd op 13 april 1876 trouwt met Florus van Kleij.

Florus, ook bekend als ‘The Fisherman‘, en Pietertje, ook bekend als ‘Nellie‘, wonen in ieder geval al eind 1876 in South Holland (Thornton Township). Om te voorkomen dat hun vee over de vlakte zal ronddwalen, bouwt Florus houten hekken. Een mooie bijkomstigheid voor hem is, dat honderden fazantachtige prairiehoenders deze hekken verkiezen om van het ochtendzonnetje te genieten. Met zijn oude jachtgeweer weet Florus er tientallen te verrassen. Deze hoenders en de zelfgekweekte eenden worden vervolgens goed gezouten in houten vaten naar dure hotels in Chicago verscheept.

 

 
Vanuit South Holland vertrekken zij met hun zeven kinderen (Aart, Mary, Herbert, Andrew, Carrie, Maggie en William; een eerder dochtertje Carrie is in 1884 al overleden) in 1891 naar Sioux County in de staat Iowa, waar de ouders van Pietertje al sinds 1884 woonachtig zijn. De ouders van Florus zullen hun leven in South Holland blijven slijten.
In Iowa strijkt het gezin neer bij een boerderij op zo’n zesenhalve kilometer ten oosten van Sioux Center in West Branch Township, Sioux County. Makkelijk hebben de jongens het niet altijd. Soms wordt één van hen met een zak tarwe via onverharde wegen met de fiets naar Le Mars gestuurd, zo’n drieëndertig kilometer verderop in de naastgelegen Plymouth County, om bij de molen de tarwe tot meel te laten vermalen. Met een beetje mazzel is de knaap voor het donker weer terug met de zak meel.

 

 

 
De hekkensluiter van het gezin, zoon William, is het enige kind dat in Iowa wordt geboren en wel op 10 juni 1894 in Sioux Center. Volgens de volkstellingen wonen Florus en Pietertje in 1900 met al hun kinderen in West Branch Township nummer 194. Tien jaar later wordt nummer 214 aangegeven en wonen Maggie en Willie nog thuis. In 1920 is het nog steeds West Branch Township, maar dan op nummert 93. Op hetzelfde adres staan zoon Herbert en zijn zoontje Albert E. van Kley geregistreerd en ook dochter Maggie met haar man Roelof ‘Ralph’ Achterhof en zoontje Laurence. Zoon Herbert is dan al als weduwnaar teruggekeerd uit het Canadese Taber in de staat Alberta. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw verkoopt men tegen redelijke prijzen ongerept land in Canada. Vanuit Sioux County emigreren families om in Canada hun geluk te beproeven. Ook de zonen Aart (en zijn zwager Ed Franken), Andrew (en zijn zwager Gerrit Mulder) en Herbert verhuizen in deze periode naar Canada. Zij komen terecht in Taber in de staat Alberta. Na jaren succesvolle oogsten te hebben meegemaakt, besluiten zij na enkele droge jaren weer terug te keren naar Iowa.

 

 

 

 
Het gaat inmiddels niet goed met de gezondheid van Pietertje. Zij lijdt aan seniliteit en sinds vijf jaar ook aan arteriosclerose (aderverkalking). Geleidelijk aan is zij steeds meer verzwakt. Om die reden vergezellen Florus en dominee Ypma haar naar het Cutlerville Sanatorium bij Grand Rapids in de staat Michigan in de hoop dat de zorg die haar daar kan worden geboden van nut zal zijn, zo staat te lezen in de Alton Democrat van 17 maart 1923. Het mag niet baten. Pietertje overlijdt korte tijd na haar opname op 23 maart 1923 op 65-jarige leeftijd.

 

 

 

 

 
Florus weet het op de kop af nog twintig jaar vol te houden. De laatste tien jaar krijgt ook hij te maken met aderverkalking. Samen met hypostatische pneumonie zorgt dit er voor dat hij op zondagochtend 14 februari 1943 wordt getroffen door een beroerte waar hij niet meer van herstelt. Hij overlijdt vier dagen later in het huis van zijn dochter Maggie. Florus weet de respectabele leeftijd van negentig jaar te bereiken.

 

 

 

 

 
 
Tekst: © Uit de oude Koektrommel